Link bezpośredni
Przykład
Jaroslav od lat pracuje na budowach w różnych krajach. Jest wykwalifikowanym rzemieślnikiem. Ostatnio znalazł pracę w Hanowerze, w firmie XYZ GmbH. Na jednym ze słowackich portali internetowych firma oferowała pracę w budownictwie. Jaroslav podpisał umowę o pracę już pierwszego dnia pracy. Była ona sporządzona w języku niemieckim, który Jaroslav rozumie tylko w niewielkim stopniu, ale nie było czasu na zastanawianie się czy zadawanie pytań. Jaroslav zrozumiał, że firma XYZ GmbH. będzie mu płacić 1 650 EUR brutto miesięcznie. Jaroslav od razu odnalazł się na placu budowy, ponieważ doskonale zna zadania, które mu przydzielono: prace wykończeniowe, tynkowanie, montaż sufitów i ścian, układanie podłóg. Czasami musi pracować w nadgodzinach, ale to zdarza się często w budownictwie. Jaroslav chciał uzyskać więcej informacji o treści umowy, którą podpisał, np. o prawie do urlopu czy dodatku za nadgodziny. Dlatego poprosił kolegę, który dobrze mówi po niemiecku, aby rzucił okiem na jego umowę o pracę. Był bardzo zaskoczony, gdy kolega wyjaśnił mu, że umowa zawierała następujący opis stanowiska pracy: „Dozorca: konserwacja, drobne naprawy domowe, załatwianie spraw bieżących”. Takich zadań Jaroslav nigdy nie wykonywał. Jaroslav nie rozumie, dlaczego w jego umowie nie zawarto określenia „pracownik budowlany”. Jego szef zapewnia go, że wszystko jest w porządku.
Aby uzyskać więcej informacji o swoich prawach w swoim własnym języku, Jaroslav może udać się do poradni specjalizującej się w prawie pracy. Adres najbliższej poradni można znaleźć w internecie:
Poradnie specjalizujące się w prawie pracy
https://www.arbeitundleben.de/arbeitsfelder/beratungsnetzwerk
https://www.faire-mobilitaet.de/pl
Pod podanym poniżej adresem znajduje się wykaz wszystkich poradni. Można je sortować według tematu oraz języka:
https://www.eu-gleichbehandlungsstelle.de/eugs-pl/obywatele-ue/punkty-doradztwawyszukiwanie
Tam Jaroslav dowiaduje się, że w Niemczech obowiązują specjalne warunki pracy dla pracowników budowlanych, jeśli są oni zatrudnieni w firmie budowlanej. Są one regulowane w tak zwanych układach zbiorowych negocjowanych pomiędzy związkami zawodowymi i stowarzyszeniami pracodawców. Dwa najważniejsze dla Jaroslava układy zbiorowe to „Ramowy układ zbiorowy pracy dla sektora budowlanego” oraz „Układ zbiorowy pracy regulujący płace minimalne w sektorze budowlanym". Są one aktami ogólnie obowiązującymi, tzn. dotyczą wszystkich firm budowlanych i wszystkich pracowników budowlanych w Niemczech, nawet jeśli, tak jak Jaroslav, nie są oni członkami związków zawodowych. Pracownicy branży budowlanej mają prawo m. in. do wyższego wynagrodzenia minimalnego, dodatku za nadgodziny i większej liczby dni wolnych od pracy niż inni pracownicy. Nawet jeśli Jaroslav podpisał umowę jako dozorca, dla zastosowania układu zbiorowego pracy w budownictwie nie jest decydująca nazwa stanowiska na papierze, lecz faktycznie wykonywana praca. Prawdopodobnie firma XYZ GmbH zawarła z Jaroslavem umowę o pracę w charakterze dozorcy, aby nie musieć zatrudniać go na lepszych warunkach pracy określonych w wyżej wymienionych układach zbiorowych.
Jaroslav powinien więc codziennie notować, jakie zadania wykonuje w pracy, aby móc udowodnić, że wykonuje prace budowlane. Układ zbiorowy pracy regulujący płacę minimalną w budownictwie przewiduje dwie grupy płacowe: Płaca minimalna 1 dla tzw. pracy niewykwalifikowanej i płaca minimalna 2 dla pracy wykwalifikowanej. Pracownik poradni poinformuje Jaroslava, jakie wynagrodzenie powinien otrzymywać za swoją pracę: Jaroslav wykonywał pracę specjalistyczną, w związku z czym przysługuje mu minimalne wynagrodzenie dla pracowników wykwalifikowanych z grupy płacowej 2 układu zbiorowego w wysokości obecnie 15,40 € brutto (pracownik wykwalifikowany Niemcy Zachodnie od października 2020 r.). To o wiele więcej niż Jaroslav dostaje teraz.
Ponadto układ zbiorowy pracy przewiduje, że musi on otrzymać dodatek za pracę w nadgodzinach w wysokości 25%. Ma on również prawo do 30 dni urlopu rocznie, zamiast ustawowego minimum 24 dni. Ma to jednak zastosowanie tylko wtedy, gdy spółka XYZ GmbH zobowiązana jest do stosowania się do zapisów układu zbiorowego pracy. Tak jest w przypadku, gdy jest to firma budowlana. Według obserwacji Jaroslava i rozmów z kolegami, firma XYZ GmbH działa wyłącznie na budowach.
Na stronie internetowej pracodawcy firma określa się jako przedsiębiorstwo budowlane. Poradnia pomoże Jaroslavowi ocenić, czy jest to firma budowlana. Tak jest w przypadku, gdy buduje ona budynki komercyjnie lub świadczy usługi budowlane. Jeżeli przedsiębiorstwo świadczy zarówno usługi budowlane, jak i inne usługi, należy rozważyć, która z tych usług przeważa. Jeżeli pracownicy wykonują usługi budowlane przez więcej niż 50% ich całkowitego czasu pracy w roku kalendarzowym, firma jest firmą budowlaną i podlega branżowym układom zbiorowym. Jaroslav nie posiada takich informacji, ale chce się upewnić, że firma XYZ GmbH jest objęta układem zbiorowym, zanim zacznie dochodzić swoich praw.
Jaroslav może skontaktować się w tej sprawie z lokalnymi związkami zawodowymi. Związki zawodowe w Niemczech są zorganizowane według branż. Na rzecz przemysłu budowlanego działa Związek Zawodowy Bauen-Agrar-Umwelt (IG BAU). Osoby działające w IG BAU, z którymi można kontaktować się w sprawach takich jak sprawa Jaroslava, można znaleźć na poniższej stronie internetowej:
https://www.igbau.de/Bezirksverbaende.html
Jaroslav nie jest członkiem związków zawodowych i dlatego nie może uzyskać porady prawnej od związku ani być przez niego reprezentowanym w jakiejkolwiek sprawie sądowej. Może on jednak poinformować związek o swojej sprawie i uzyskać informacje na temat firmy, w której jest zatrudniony. Związki zawodowe często znają pracodawców i mogą pomóc w potwierdzeniu, czy dana firma jest firmą budowlaną czy nie.
Jeśli Jaroslav zdecyduje się wstąpić do związku, po trzech miesiącach członkostwa będzie mógł skorzystać z ochrony prawnej, jaką daje związek: W sporach z pracodawcą byłby reprezentowany przez prawnika bez konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów. Jego pracodawca nie zostałby poinformowany o przynależności Jaroslava do związku.
Miesięczna składka członkowska w IG BAU wynosi 1,15 % wynagrodzenia brutto.
Jaroslav może zgłosić swoją sprawę do SOKA-BAU. SOKA-BAU jest funduszem ubezpieczeń społecznych dla branży budowlanej. Fundusz ubezpieczeń społecznych prowadzi m. in. tak zwane procedury funduszu urlopowego dla pracowników branży budowlanej w celu zabezpieczenia ich świadczeń urlopowych. Wszystkie przedsiębiorstwa budowlane są zobowiązane do rejestracji swoich pracowników w SOKA-BAU i opłacania w ich imieniu składek urlopowych. SOKA-BAU sprawdza, czy pracodawcy przestrzegają ustalonych w układach zbiorowych płac minimalnych. SOKA-BAU może również sprawdzić profil firmy XYZ GmbH i stwierdzić, czy jest ona przedsiębiorstwem budowlanym zobowiązanym do płacenia składek. Jeśli tak jest, to będzie ona musiała płacić składki urlopowe za Jaroslava. Jaroslav otrzyma informację o wyniku sprawdzenia przeprowadzonego w tym zakresie przez SOKA-BAU.
Jaroslav może również przygotować wniosek do SOKA- -BAU o przeprowadzenie takiego sprawdzenia przy pomocy poradni. Ważne jest, aby szczegółowo opisał zakres swoich obowiązków i podał szczegóły dotyczące budowy oraz dołączył umowę o pracę i odcinki wypłaty.
Contact SOKA-BAU:
Telefon: 0800 1000881
pon. – pt. 8:00 – 17:00
arbeitnehmer@soka-bau.de
SOKA-BAU
65179 Wiesbaden
Swoją sprawę można również zgłosić za pomocą formularza na stronie internetowej SOKA-BAU:
https://www.soka-bau.de/europa/pl
SOKA-BAU nie może dochodzić od pracodawcy zapłaty uzgodnionej w układzie zbiorowym o płacy minimalnej i dodatku za nadgodziny na rzecz Jaroslava. W tym celu Jaroslav sam musi złożyć pozew do Sądu Pracy, jeśli pracodawca nie wypłaci dobrowolnie zaległego wynagrodzenia.
Właściwy Sąd Pracy znajduje się tam, gdzie pracodawca ma swoją siedzibę. Jaroslav może również zwrócić się do Sądu Pracy znajdującego się w miejscu, w którym pracował. Adres właściwego Sądu Pracy można znaleźć za pomocą wyszukiwarki:
https://www.justizadressen.nrw.de/de/justiz/ gericht?ang=arbeit&plz=&ort=
W Sądzie Pracy Jaroslav może powołać się na stosowanie układów zbiorowych pracy w budownictwie i wykorzystać informacje, które otrzymał np. od IG BAU lub SOKA-BAU.
Dokładny sposób dochodzenia roszczeń z tytułu niewypłaconego wynagrodzenia opisany jest w rozdziale 2: „Niewypłacone wynagrodzenie”.
Jest prawdopodobne, że pracodawca nie wypłacał Jaroslavowi uzgodnionej w układzie zbiorowym płacy minimalnej i dodatku za nadgodziny. Oznacza to, że pracodawca nie zapłacił również składek na ubezpieczenie społeczne w odpowiedniej wysokości. Jest to przestępstwo, które Jaroslav może zgłosić do Kontroli Legalności Zatrudnienia, która działa w strukturach niemieckiego urzędu celnego:
Jeśli oskarżenia Jaroslava się potwierdzą, Kontrola Legalności Zatrudnienia rozpocznie dochodzenie przeciwko firmie XYZ GmbH. Pracodawca może zostać ukarany za naruszenie przepisów.Nie oznacza to jednak, że Kontrola Legalności Zatrudnienia będzie dochodzić od pracodawcy zapłaty uzgodnionej w układzie zbiorowym płacy minimalnej i dodatku za nadgodziny dla Jaroslava. Jaroslav nie odniesie zatem osobistych korzyści ze złożenia zawiadomienia, ale przyczyni się do tego, że w przyszłości ta firma budowlana nie będzie oszukiwać innych pracowników w zakresie należnego im wynagrodzenia.